سیر آفاقی و سیر انفسی

گرچه خداوند، مشهود همه از جمله منکران خداوند است و قرآن بر این موضوع تأکید کرده و می گوید:

• « أو لم یکف بربک أنه علی کل شیء شهید»[1]
•  در اینجا شهید به معنی «مشهود» است. یعنی:«آیا کافی نیست که خداوند بر بالای هر چیزی مشهود است و قبل از دیدن هر چیز انسان خدا را بالای آن چیز می بیند؟»[2] 
• اما قرآن کریم برای رسیدن به شناخت یا معرفت خداوند دو آینه معرفی می کند یعنی استفاده از: سیر آفاقی و سیر انفسی؛ در سوره فصلت می گوید:

 

• «سنریهم آیاتنا فی الافاق و فی انفسهم حتی یتبین لهم انه الحق[3] یعنی:«ما آیات خود را به انسان ها در آفاق(بیرون از نفس) و در درون خود آنان نشان می دهیم تا به خوبی روشن شود که خدا حق است.

سیر آفاقی عبارت از تفکر و تدبر در خلقت و بهره گیری از برهان عقلی است و منجر به شناخت عقلی خداوند می شود و سیر انفسی عبارت از توجه به باطن و ضمیر انسانی و اصطلاحا معرفت نفس است و منجر به شهود قلبی و طبق اصطلاح قرآنی لقاء خداوند می شود.[4]

1. سوره فصلت، آیه 53
2. ↑ تحریر رساله الولایه، ج1، ص475
3. ↑ سوره فصلت، آیه 53
4. ↑ تحریر رساله الولایه، ج1، ص469

شهود ، ملکوت ، کنار رفتن پرده ها...